مفهوم‌شناسی «ریب» در قرآن و روایات اهل بیت(ع)

Authors

  • سید رسول موسوی پژوهشگر ارشد پژوهشگاه قرآن و حدیث
  • محسن عطاءاله پژوهشگر پژوهشگاه قرآن وحدیث
Abstract:

هدف ازاین پژوهش دستیابی به مفهوم «ریب» در قرآن و روایات است که با روش نقلی همراه باتوصیف و تحلیل انجام شده است. این واژه در لغت به سه معنای مطلق شک، شک همراه باترس و بدگمانی، یا توهم و ناآرامی روانی به کار رفته است. بررسی کاربردهای ریب درقرآن معنای سوم را تأیید می­کند و نشان می­دهد که هرگونه شکی ریب نیست، بلکه بهشکی ریب اطلاق می­شود که از اضطراب روانی ناشی شده باشد. کاربرد این واژه درروایات نیز نشان می­دهد که مفهوم ریب در مقابل مفهوم طمأنینه و ثَبات، و منافی یقین و اخلاص است. در نتیجه این حالت روانی مربوط به عرصۀ معارف قلبی و حوزۀ روان­شناسی است، نه حوزه معرفت­شناسی؛ درحالی‌که شک مفهومی عام دارد و شامل هر دو حوزه می­شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نَسخ قرآن در روایات اهل بیت (ع)

نَسخ، از مسائل بحث‏انگیز قرآن کریم است و ماهیت، امکان، مصادیق و مسائل آن، مباحث گسترده‏ای را در قرآن‏پژوهی برانگیخته است. محصول این مباحث، به گونه مستقیم یا غیر مستقیم، بر علومی همچون تفسیر و فقه اثر می‏گذارد. بازشناسی نظریه نسخ قرآن از نگاه روایات اهل بیت:، مفهوم و گستره آن به همراه پاسخ به مسائل و شبهات آن، موضوع اصلی این مقاله به شمار می‌آیند که با رویکردی تحلیلی سامان یافته است.

full text

ذبیحه اهل کتاب در آیات قرآن و روایات فریقین

خوراک انسان موضوع بسیاری از مسائل فقهی است. ذبح حیوانات، یکی از مهم‌ترین مسائل در این زمینه است که شرایط و مقررات خاصی بر این مسئله حکم‌فرما است. مسئله­ حلیت یا حرمت ذبیحه اهل کتاب، از دیرباز محل بحث فقیهان بوده است. در این باره، محل اختلاف این است که آیا حلیت ذبیحه، مشروط به مسلمان بودن ذبح کننده است، یا در صورتی هم که ذبح توسط اهل کتاب صورت گیرد، گوشت حیوان ذبح شده حلال است؟ فقیهان امامیه و ا...

full text

نَسخ قرآن در روایات اهل بیت (ع)

نَسخ، از مسائل بحث‏انگیز قرآن کریم است و ماهیت، امکان، مصادیق و مسائل آن، مباحث گسترده‏ای را در قرآن‏پژوهی برانگیخته است. محصول این مباحث، به گونه مستقیم یا غیر مستقیم، بر علومی همچون تفسیر و فقه اثر می‏گذارد. بازشناسی نظریه نسخ قرآن از نگاه روایات اهل بیت:، مفهوم و گستره آن به همراه پاسخ به مسائل و شبهات آن، موضوع اصلی این مقاله به شمار می آیند که با رویکردی تحلیلی سامان یافته است.

full text

توجه به ساختارمندی قرآن در کلام الهی و روایات اهل بیت (ع)

قرآن کریم، این کلام الهی، از اجزائی تشکیل شده است که هر یک، کارکرد خاص خود را دارند. یکی از این اجزاء مهم، سوره می‌باشد که هر یک با ساختار و شاکله‌ی خاص خود، شخصیت و هویتی ویژه دارد. مفهوم ساخت به معنای شبکه‌ای است که عناصرآن در ارتباط متقابل با یکدیگر است و مفهوم ساختار سوره ناظر به تبیین نظم و ارتباط آیات، انسجام اجزاء و نیز ارتباطی است که بین همه این اجزاء با کلیت سوره ایجاد می‌شود. نگاه ساخ...

full text

معرفت بین الحدّین در روایات اهل بیت

Arouse people's attention towards the God, is the most central issue in the teachings of the Holy Quran and the Prophet’s household (pbut). In many of Qur’anic verses and the Imams (pbut) rewayats (sayings), belief in the being of God and his surrounding of all of the universe has been stated; This has been mentioned in a way that this fundamental belief is the base of all religious...

full text

معنای «ارجاء» در روایات اهل بیت(ع)

در جامعۀ مسلمانان سدۀ اول و دوم، اندیشۀ «ارجاء» در دو مرحلۀ سیاسی و کلامی ظهور و بروز یافت که در هر دو مرحله، تأخیر و وانهادن امری به روز قیامت و یا واگذاری امری به خداوند نهفته است. واژه «مرجئه» در روایات منسوب به پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین7(ع)نیز به‌کار رفته است که با حذف روایات ضعیف، می‌توان ادعا کرد که در کلام آن دو بزرگوار این واژه اغلب در معنای «اهل سنت و جماعت» یا «اصحاب حدیث»؛ و در معنایی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 1

pages  105- 122

publication date 2015-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023